1. Legitimatie
2. Aanbod
3. Financiering
4. Draaiboeken
5. Effectstudies
6. Effectmeting
7. Tips uit de praktijk
8. Scholing
9. Literatuur
10. Links
1. Legitimatie
Een groep aanbieden rondom dit thema is als volgt te legitimeren:
1. Depressieve klachten en een depressie is een brevet van onvermogen, is nog steeds de heersende moraal in onze huidige samenleving. De eigen rol en mogelijkheden worden hiermee onterecht benadrukt in tegenstelling tot iemand met een bijvoorbeeld een lichamelijke ziekte. Dit maatschappelijke beeld leeft niet alleen bij de omgeving van mensen met deze klachten maar ook bij betrokkenen zelf. Hierdoor wordt het zich terugtrekken uit sociale contacten in tijden van toename van de klachten bevordert waardoor de klachten juist zullen toenemen!
Groepsgewijs aan de slag met mogelijkheden die iemand nog wél zelf ter beschikking staan doorbreekt dit patroon van terugtrekken en isoleren, zowel in de groep als daarbuiten.
2. Depressie en depressieve klachten zijn een belangrijk aandachtsgebied voor de geestelijke gezondheidszorg, om de volgende redenen:
• Depressies komen veel voor: jaarlijks lijden ongeveer 750.000 Nederlanders aan depressie.
• Depressies kunnen leiden tot belangrijke sociale schade voor het persoonlijke leven van betrokkenen. In vergelijking met andere ziekten is depressie zeer invaliderend.
• Depressie kost de Nederlandse samenleving ruim 2 miljard euro per jaar.
Zie ook het persbericht Voorkómen van depressie kan veel kosten besparen
• Iemand met een depressie heeft een grote kans op terugval of herhaling.
• Bij ruim twee miljoen Nederlanders is sprake van een subklinische depressie (iemand heeft dan depressieve klachten maar voldoet niet aan de criteria voor depressie). Subklinische depressie gaat ook gepaard met aanzienlijke beperkingen. Ook lopen mensen met een subklinische depressie een verhoogd risico op een depressie.
Van alle mensen met een depressie krijgt de helft geen hulp. Uit onderzoek blijkt dat van de mensen met een depressie die geen hulp zochten, ongeveer eenderde wel behoefte heeft aan professionele zorg. Met een laagdrempelig aanbod kan de hulpverlening een deel van deze mensen wél bereiken, waardoor de duur en de ernst van de depressie kunnen worden beperkt. Omdat de subklinische depressie zich goed laat beïnvloeden is het van belang deze tijdig te signaleren en deze omvangrijke doelgroep activiteiten aan te bieden om erger te voorkomen
3. De cursussen Omgaan met depressie worden op veel plaatsen in het land aangeboden door (preventieafdelingen van) GGZ-instellingen. De cursus beoogt mensen te bereiken die wel klachten hebben maar geen hulp zoeken of die naast medicatie ook andere hulp zoeken. In diverse regio’s werken de GGZ-preventieafdelingen bij het uitvoeren van de cursussen reeds samen met het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). Door samen te werken kunnen AMW en GGZ (preventie hun kwaliteiten en netwerken combineren. Zo werken zij aan een groter bereik van mensen met depressieve klachten.
Kwaliteiten en netwerken van AMW-instellingen:
- veel ervaring met groepswerk
- laagdrempeligheid
- veel cliënten van het AMW hebben depressieve klachten
- goede toegankelijkheid, meer locaties en dus vaak dichterbij
- korte lijnen met huisartsen en andere instellingen
- kennis omtrent de sociale kaart, waaronder mogelijkheden voor ontspanning / plezier in de omgeving
Kwaliteiten en netwerken van GGZ-preventie:
- ruime ervaring met het geven van de cursussen
- deskundigheid op het gebied van (preventie van) depressie
- korte lijnen met GGZ-curatie
2. Aanbod
- Omgaan met depressieve klachten
- De gestandaardiseerde cursus "In de put - Uit de put" voor volwassenen
- De gestandaardiseerde cursus "In de put - Uit de put 55+" voor ouderen.
- De gestandaardiseerde cursus "Lichte dagen, donkere dagen" voor allochtonen met somberheidklachten
3. Financiering
Hieronder enkele mogelijkheden tot gehele of gedeeltelijke financiering:
- Samenwerking met een andere instelling zoals de preventieafdeling van de RIAGG
- Eigen bijdrage van de deelnemers
- Aanvullende ziektekostenverzekering
4. Draaiboeken
In de put, uit de put. Zelf depressiviteit overwinnen.
Een handreiking voor coördinatoren en begeleiders van de cursus voor volwassenen en 55+
I. Voordouw, P. Kramer en P.Cuijpers
Trimbos-instituut, 2002 (Draaiboek/cursusmap, 172 pagina's)
5. Effectstudies
De interventie 'In de Put, uit de Put' van het Trimbos-instituut zijn beoordeeld als 'bewezen effectief'. Surf voor meer informatie naar de websites van het Trimbos Instituut en Loket Gezond Leven
6. Effectmeting
Het meten van symptomen van depressie met de CES-D vragenlijst
Deze vragenlijst van 23 vragen meet hoe het gesteld is met iemands depressieve klachten. Met name de vermindering van depressieve klachten kan middels deze test goed gemeten worden. Deze vragenlijst is goed te gebruiken voor een groep, cursus of training waarvan het doel van de bijeenkomsten is om de depressieve klachten te verminderen. Daarvoor dient deze vragenlijst vooraf aan deelname, aan het begin, halverwege en aan het einde van de cursus/training én bij de follow-up te worden ingevuld door de deelnemers.
7. Tips uit de praktijk
- Het heeft een aantal voordelen om de cursus 'Omgaan met depressie' gezamenlijk uit te voeren met (de preventieafdelingen van) de regionale GGZ-instelling. Door samen te werken kunnen AMW en GGZ (preventie) hun kwaliteiten en netwerken combineren. Zo werken zij aan een groter bereik van mensen met depressieve klachten, kan men gebruik maken van de specifieke deskundigheid op het gebied van (preventie van) depressie en scheelt het de helft qua personele inzet.
8. Scholing
Training begeleiders cursus ‘omgaan met depressie' voor volwassenen en ouderen: 'In de put-uit de put'
Doel: U neemt kennis van de achtergronden van de cursus, maakt zich de cursusinhoud eigen en oefent met het uitvoeren van de cursus ‘Omgaan met depressie’. Na afloop van de training bent u voorbereid om de cursus te gaan geven aan volwassenen en/of ouderen met depressieve klachten.
Organisatie is in handen van RINO Groep
9. Literatuur voor begeleiders / deelnemers
- In de put, uit de Put - Zelf depressiviteit overwinnen. Een handreiking voor coördinatoren en begeleiders van de cursus voor Volwassenen en 55+.
Deze handreiking uit 2002 is een geheel herziene versie van de 'Omgaan met depressie' cursus - Een handreiking voor begeleiders en organisatoren van Pim Cuijpers, Maria Bonarius en Astrid van den Heuvel, Trimbos-instituut 1995.
In deze nieuwe uitgave is zoveel mogelijk informatie verwerkt die gedurende de looptijd van het project 'Implementatie van de cursus Omgaan met depressie in de preventieve gezondheidszorg' is verzameld. Dit handboek is te downloaden of te bestellen via het Trimbos-instituut.
10. Links
Depressiecentrum
Het Depressie Centrum is onderdeel van het Fonds Psychische Gezondheid en zet zich in voor mensen met een depressie en hun naasten.
Grip op je dip
Site bedoeld voor jongeren tussen de 16 en 25 jaar die depressieve klachten hebben én voor mensen in hun omgeving.