Wanneer verwijs je je cliënt(en) naar een groep en wanneer kies je voor een individuele of systeemgerichte benadering? Hieronder vindt u een kort verslag van de telefonische aanmelding en een weergave van een moment uit het intakegesprek. U wordt als lezer uitgedaagd om op grond van deze informatie te bepalen welke begeleidingsvorm u zou adviseren als u hier de maatschappelijk werker zou zijn. U kunt van de ideale situatie uitgaan dat er binnen 3 weken de “Gezond in je werk”-groep, de mannen assertiviteitsgroep en de gemengde assertiviteitsgroep van start gaan.
Casus
Rik werkt in ploegendienst in een drukkerij. Het contact met zijn leidinggevende is de laatste jaar verslechterd. Hoewel Rik nog steeds al zijn privé afspraken afzegt als zijn leidinggevende hem nodig heeft, past Rik zich steeds minder aan. Dit wordt niet op prijs gesteld door zijn baas. Na langdurig over zijn grenzen te zijn gegaan, heeft hij zich nu ziek gemeld. De druk die zijn baas op hem uitoefent om weer te komen werken, zorgt voor stress, hoofdpijn en slaapproblemen. Wanneer Rik naar de huisarts gaat, constateert deze een forse overspannenheid en verwijst hem naar het AMW. Voor een zo volledig mogelijk beeld van deze situatie, nodig ik ook de vrouw van Rik (Jo) uit bij de intake.
Fragment uit het intakegesprek
Rik: De arbo-arts heeft gezegd dat ik weer therapeutisch aan het werk moet. Eerst 2 uur per dag en daarna opbouwen met 5 uur per week.
Ik zie een uitgeputte man voor me. Zijn ogen zijn half gesloten en hij heeft een grijze, matte uitstraling. Ik merk dat ik verbaasd ben dat hij over zijn lichaam praat alsof het kan werken.
Mw-er: Wat vind jij daarvan?
Rik: Hoezo wat ik vind? Bij een arbo-arts heb je niks te vinden. Ik stond na 5 minuten praten weer buiten. Ik zal weer aan het werk moeten.
Het oordeel van een arbo-arts tot daar aan toe, maar ik zie dat Rik met de zelfde onverschilligheid met zijn lijf omgaat. Ik maak daar een werkpunt van:
Mw-er: Precies deze houding heeft ervoor gezorgd dat je overspannen bent geraakt.
Rik: Het is een gewoonte, die kan ik niet gemakkelijk veranderen.
Mw-er: Klopt, als je dit niet voor de volle honderd procent wil veranderen, zal je gewoonte het altijd winnen. Maar eerlijk gezegd heb ik het idee dat je niet veel te kiezen hebt.
Rik: Ik ga morgen nog naar mijn werk en ik denk inderdaad dat het me niet gaat lukken. Weet je, ik doe dit, zodat mijn werkgever me niet kan zeggen dat ik het niet heb geprobeerd.
Jo (tegen mij) Begrijp jij dat nou? Ik vind het zo ongelofelijk dom dat hij zijn leven naar de klote laat gaan voor zo’n kutbedrijf. (tegen man) Man, kom nou voor jezelf op. (wacht niet op zijn reactie en praat meteen tegen mij) Ik heb dat al zo vaak tegen hem gezegd, maar bij hem helpt dat toch niet.
Jo lijkt op een redder die tot aanklager is verworden. Ik zie dat Rik zich meteen terugtrekt. Ik merk dat ik blij ben dat Jo er nu bij is, want wat waarschijnlijk tussen hem en de arbo-arts of werkgever gebeurde, gebeurt nu tussen het echtpaar. Het werkpunt (Rik wakker maken om stil te staan en te zeggen wat hij vindt/wil/niet wil) blijft hetzelfde maar nu verandert alleen het onderwerp.
Mw-er (tegen Rik): Wat vind je van Jo’s reactie? Zeg het haar.
Rik: Ik weet dat ze er zo over denkt.
Mw-er: Zeg het haar. Vond je het prettig?
Rik: …….denkt na…….(terwijl Rik nog zichtbaar na zat te denken zei Jo tegen mij)
Jo: Rik kan niet goed over zijn gevoelens praten. Het lijkt wel alsof hij niet weet wat hij voelt.
Ik zie dat Rik zich weer terugtrekt. Wat ik nu wil, is dat hij gaat zeggen wat hij van haar reactie vindt, i.p.v. zich terug te trekken. Wat vind Rik moeilijk om te vragen? Ik weet niet goed hoe ik het moet vragen, maar Rik komt gelukkig zelf al met een reactie.
Rik: Ik weet heel goed wat ik voel.
Jo: Ach, kom nou, als ik het aan je vraag, dan komt er nooit iets uit. Ik moet de woorden uit jou trekken. Jij zegt nooit iets uit jezelf tegen me. Ook de problemen over je werk heb je allemaal voor je gehouden. Daar baal ik van.
Rik: Ik zeg niet wat ik voel tegen je, omdat ik bang ben dat je ongevraagd je mening geeft.
Jo: Dat is onterecht. Je weet dat dat niet waar is. ………..Doe ik dat altijd?
Ik merk dat ik aangenaam verrast ben door de persoonlijke en krachtige boodschap van Rik, die tot nu toe heel mat sprak. Ook Jo schrok wakker en ik zie nu bij haar hoe snel ze dus een reactie eruit flapt. Dit is precies het punt dat Rik aangeeft. Wat ik mis bij Jo is nieuwsgierigheid naar Rik. Pas wanneer hij op ‘haar’ manier zou spreken (spitsvondig, snel, direct) zou ze hem horen. Ik mis dat ze hem de ruimte geeft om de dingen op zijn manier te doen.
| De antwoorden (van 18 personen tot dusver) verwerkt | |
| 1. Individuele hulpverlening | 2 |
| 2. Systeemgerichte begeleiding | 7 |
| 3. Groepsbegeleiding | 12 |
Een ruime meerderheid van de respondenten is dus van mening dat een groep voor deze man geïndiceerd is. Een assertiviteitstraining wordt daarvoor vaker genoemd. Een relativering is wellicht op zijn plaats. Vooral maatschappelijk werkers die werken met groepen hebben de vragenlijst ingevuld. Bovendien is vooraf al duidelijk dat de vragenstellers geïnteresseerd zijn in het groepsmaatschappelijk werk.
Een van de respondenten schrijft: "In eerste instantie zou ik kiezen voor een systeemgerichte aanpak, om zo in het klein duidelijk te krijgen wat er precies bij Rik en Jo aan de hand is. Welke patronen zich herhalen. Welke communicatieproblemen er zijn en wat daarvan de gevolgen zijn. Nadat Rik wat sterker en energieker is geworden, zou ik hem doorsturen naar een gemengde assertiviteitstraining. Omdat hij dan kan oefenen op een breder terrein; de grote wereld om hem heen. Zodat hij meer zelfvertrouwen krijgt en thuis een veilige plek heeft om zijn verhaal kwijt te kunnen en Jo hem kan steunen."
Andere respondenten adviseren de groep: gezond in je werk.
Wat zou u adviseren in deze casus ?
Wat is uw eerste reactie als u dit gelezen hebt? Welke vorm van begeleiding vindt u geïndiceerd: 1. Individuele begeleiding, 2. Systeemgerichte begeleiding en/of 3. Groepsbegeleiding ?
Lever via onderstaande optie uw bijdrage en geef kort weer waarom u kiest voor optie 1, 2 en/of 3. Maak hierbij eventueel gebruik van / een keuze uit de indicaties en contra-indicaties die u kunt vinden onder Plaatsbepaling
De webmaster zal uw bijdrage vervolgens verwerken in bovenstaande overzicht.