Het is niet eenvoudig om mindfulness kernachtig in het Nederlands te vertalen. Je kunt het vertalen als opmerkzaamheid, bewustheid, attent zijn, aandachtig zijn, wakker zijn, alert zijn, aanwezig zijn, directe waarneming. Kabat-Zinn definieert mindfulness als “het bewust reguleren van de aandacht van moment tot moment, in het moment”. Een andere definitie die hij geeft is: "Mindfulness is een manier om aandacht te geven, bewust, in dit moment, zonder oordeel".
Mindfulness heeft de kwaliteit van helder en objectief waarnemen wat er nu is aan gedachten, lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens of emoties, zonder deze te veroordelen, hierover te fantaseren of te piekeren. Mindfulness gaat over aanwezig zijn bij wat je dit moment bewust bent, zonder iets anders te willen ervaren dan wat je nu ervaart. Als je meer in het moment bent, gaan gedachten, lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens of emoties minder met je op de loop. Je kunt ze beter waarnemen zoals ze komen en gaan en er op een nieuwe, meer ondersteunende, manier mee om gaan. Mindfulness geeft de mogelijkheid te leren omgaan met de 'weersomstandigheden ' van ons leven, emoties, depressies en stress zonder ze gelijk te willen veranderen.
De aandachttraining heeft van oorsprong twee varianten de MBSR en de MBCT.
De MBSR of ook wel Mindfulness- based stress reduction genoemd, wordt voornamelijk gegeven aan mensen die te maken hebben met stressvolle gebeurtenissen en gevoelens in hun leven.
De MBCT of ook wel mindfulness-based cognitieve training wordt met name gegeven aan mensen die te maken hebben met terugkerende depressieve episodes of depressies.
De training is in de jaren '80 van de vorige eeuw ontwikkeld door Jon Kabat-Zinn en is een mengvorm van boeddhistische psychologie en westerse cognitieve therapie. Intussen is de training ook door de westerse psychologen en therapeuten omarmd en wordt wetenschappelijk de werkzaamheid van de training aangetoond.
De aandachttraining of ook wel mindfulnesstraining genoemd, is een groepsgewijze praktische training van 8 weken voor mensen met stress, depressie en chronische klachten. De aandacht trainen is een vaardigheid trainen. Voor iedere vaardigheid is oefening nodig. In de training komen de volgende oefeningen in elke sessie aan bod:
- begeleide aandachts- en concentratie-oefeningen;
- bewegingsoefeningen;
- zit- en loopmeditatie.
Tijdens de training leert men dmv deze bewustzijnsoefeningen beter de signalen van het lichaam en geest (gedachten) te herkennen. Daarnaast is er ruimte voor het bespreken van de ervaringen. Hierdoor wordt opmerkzaamheid gescherpt..
Alle oefeningen worden ook als huiswerk meegegeven en worden ondersteund door cd’s en een werkboek. Tijdens de training wordt het van groot belang geacht om ook thuis dagelijks te oefenen: bewegingsoefeningen, meditaties en opmerkzaamheidsoefeningen. De huiswerkervaringen worden tijdens de cursus besproken
Lees ook het artikel Aandachttraining voor maatschappelijk werkers hierover in Maatwerk jaargang 09, nummer 2 (april 2008).
www.instituutvoormindfulness.nl
www.aandachttraining.info
www.aandachttraining.nl
www.mindfulnesstraining.nl
www.ccgt.nl